GMworld

“Əsl sərkərdə əvvəl qalib gəlir, sonra döyüşə girir; məğlub olacaq sərkərdə isə əvvəl döyüşə girir, sonra qələbə axtarır.”

Hərb Sənəti / Sun Tzun

Azərbaycan dilində. 621 səhifə

Fəlsəfə. Araşdırma. Antik ədəbiyyat.

Orijinal dil – Çin dili (klassik Çin dili, Mandarin)

Orijinal adı – 孙子兵法 (Sūnzǐ Bīngfǎ)

---

Sun Tzunun “Hərb Sənəti” (孙子兵法 – Sūnzǐ Bīngfǎ) əsəri hərbi strategiya, taktika və liderlik prinsipləri haqqında yazılmış ən qədim və nüfuzlu kitabdır. Bu kitab, müharibə və döyüş sənəti ilə yanaşı, siyasət, biznes və şəxsi inkişaf üçün də dəyərli qaydalar ehtiva edir.

Kitab 13 fəsildən ibarətdir və hər fəsildə müharibə və strategiyanın müxtəlif aspektləri izah olunur.

1. Ümumi Strategiya və Müharibə Sənəti

• Müharibənin dövlət üçün həyati bir qərar olduğunu və ona ciddi yanaşmaq lazım gəldiyini vurğulayır.
• Döyüş yalnız zərurət olduqda edilməlidir, çünki uzun sürən müharibələr ölkəni zəiflədir.
• Ən yaxşı qalibiyyət, müharibəsiz qazanılan qələbədir. Əgər düşmən məğlub olacağını başa düşərsə, müharibəyə ehtiyac qalmayacaq.

2. Liderlik və Komandanlıq Prinsipləri

• Uğurlu bir sərkərdə nəinki güclü olmalı, həm də ağıllı strategiyalar qurmağı bacarmalıdır.
• Beş əsas liderlik xüsusiyyəti:
  1. Ağıllı – Müdrik qərarlar qəbul etmək
  2. Dürüst – Əsgərlər tərəfindən hörmət qazanmaq
  3. İnsanpərvər – Əsgərlərə dəyər vermək
  4. Cəsarətli – Qorxmaz olmaq
  5. Nizamlı – Ordunu qaydalara uyğun idarə etmək

3. Düşməni və Özünü Tanımaq

• “Özünü və düşmənini tanıyırsansa, yüz döyüşdə də təhlükə yoxdur.”
• Kəşfiyyat və informasiya çox önəmlidir. Hərbi qərarlar verilən zaman düşmənin güclü və zəif tərəfləri nəzərə alınmalıdır.
• Təkcə fiziki gücə deyil, psixoloji mübarizəyə də diqqət yetirilməlidir. Qorxunu və çaşqınlığı artırmaq düşməni zəiflədə bilər.

4. Resurslardan Effektiv İstifadə

• Müharibədə sürət və resursların düzgün idarə olunması əsas faktorlardan biridir.
• “Uzunmüddətli müharibə ordunu zəiflədir.”
• Ordunun qida, silah və maddi resursları düzgün idarə edilməlidir.

5. Yeri və Məkandan İstifadə (Coğrafiya və Taktika)

• Hər bir müharibə sahəsinin özünəməxsus coğrafi xüsusiyyətləri var. Komandan həmin ərazini yaxşı tanımalı və düşməndən üstün vəziyyətdə olmaq üçün coğrafi şəraitdən düzgün istifadə etməlidir.
• Məsələn, düşməni dar bir yerdə sıxışdırmaq, əsgərlərin geri çəkilmə yolunu bağlamaq kimi taktiki gedişlər vacibdir.

6. Hiylə və Psixoloji Taktikalar

• “Müharibə hiyləgərliyin yoludur.” – düşməni çaşdırmaq, qorxutmaq və yalan informasiya yaymaq vacibdir.
• Hücum edəcəkmiş kimi görün, amma əslində müdafiədə ol.
• Düşməni zəif hiss etdiyin zaman aldatma taktikasından istifadə et.

7. Müdafiə və Hücum Strategiyaları

• Hücum və müdafiənin mütləq balansı olmalıdır.
• Zəif vəziyyətdə müdafiə olunmaq, güclü vəziyyətdə isə hücum etmək lazımdır.
• Taktik gedişlər edərək düşməni səhvə sürükləmək mümkündür.

8. Çeviklik və Müxtəlif Döyüş Ssenariləri

• Müharibədə çeviklik və şəraitə uyğun olaraq taktikaların dəyişdirilməsi əsas faktorlardan biridir.
• Düşmənin gözləmədiyi yerlərdə və anlarda hücum etmək qələbəni gətirir.

9. Casusluq və Kəşfiyyatın Əhəmiyyəti

• Düşmən ordusu haqqında məlumat toplamaq qalibiyyətin açarıdır.
• Beş növ casus var:
  1. Yerli casuslar – düşmən ərazisində yaşayanlar
  2. Daxili casuslar – düşmənin öz ordusundan məlumat verənlər
  3. İkiqat casuslar – həm düşmən, həm də öz tərəfinə işləyənlər
  4. Ölü casuslar – düşmənin çaşdırılması üçün göndərilənlər
  5. Saxta casuslar – yanlış məlumat ötürənlər

📜 Əsərin Təsiri və Qlobal Əhəmiyyəti

📌 “Hərb Sənəti” təkcə hərbi sahədə deyil, biznes, siyasət və idman kimi bir çox sahədə istifadə olunur. Müasir dövrün liderləri və strateqləri Sun Tzunun fikirlərindən istifadə edirlər.

✅ Biznesdə tətbiqi:

• Rəqibləri təhlil edərək düzgün strategiya qurmaq
• Rəqibin zəif nöqtələrini tapıb üstünlük qazanmaq
• Bazarın tələblərini öyrənib ona uyğun hərəkət etmək

✅ Siyasətdə tətbiqi:

• Düşmən ölkələrin strateji planlarını əvvəlcədən anlamaq
• Diplomatiyada psixoloji üstünlük əldə etmək
• Münaqişələri zorakılıqdan daha çox hiylə və diplomatiya ilə həll etmək

✅ Həyatda tətbiqi:

• Məqsədlərə çatmaq üçün ağıllı və planlı şəkildə hərəkət etmək
• Çətin vəziyyətlərdə emosiyaları yox, məntiqli qərarları önə çıxarmaq
• Düşünülmüş və effektiv lider olmaq

📚 Kitabı Kimlər Oxumalıdır?

• Strateji düşüncə öyrənmək istəyənlər
• Menecerlər və biznes sahibləri
• Hərbi sahəyə marağı olanlar
• Liderlik qabiliyyətini inkişaf etdirmək istəyənlər
• Tarixi və fəlsəfi kitabları sevənlər

Sun Tzunun Müdrikliyi

• Qələbə yalnız fiziki güclə yox, ağılla qazanılır.
• Rəqibini tanı, özünü tanı, mübarizəni planla və sonra hərəkət et.
• Müharibə son çarədir, ən yaxşı müharibə isə heç baş verməyən müharibədir.

🔹 “Hərb Sənəti” sadəcə müharibə kitabı deyil, həyatda uğurlu olmaq üçün bir strateji bələdçidir.